EKSİLDİKMİ, YOQSA KESİLDİKMİ?

   

   

   Bıltır oktâbr ayında Rusiye Baş naziri D. Medvedevniñ qararına binaen, Qırımda ealini cedvelge aluv kаmpaniyası keçirildi. Yarımadada qaç adam yaşağanı aqqında tam malümat almaq em de bücetni planlaştırmaq – bu kаmpaniyanıñ esas sebepleri olaraq kösterildi. Qırım ealisi cedvelge bıltır alınsa da, onıñ belli bir neticeleri yalıñız yaqında ilân etildi. İşte, bugünki neticelerge köre, Qırımda 1,49 mln rus (ealiniñ 68 fayızı), 344,5 biñ ukrain (ealiniñ 15,7 fayızı) ve 232,3 biñ qırımtatar (ealiniñ 10,6 fayızı) yaşay eken. Yani bu üç milletniñ vekilleri Qırım ealisiniñ negizini teşkil ete. Olardan ğayrı daa bir çoq başqa halqlarnıñ vekilleri az sayıda temsil etilgen. Cedvelge alınğanlar arasında öz milletini elf, hobbit, gun, novoross, skif, sarmat ve ilâhre kibi köstergenler de tapıldı.

   Mezkür neticelerge köre, Qırımda 232,3 biñ qırımtatar yaşay eken. Kerçekten aytqanda bu raqamnı körgende eppeyi şaştım. Çünki 2001 senesi Qırım ealisi cedvelge alınğanda, Qırımda 243,4 biñ qırımtatar (ealiniñ 12,1 fayızı) yaşağanı malüm olğan edi. Yani on dört yıl içinde halqımıznıñ sayısı artmaq yerine, tam tersine, eksilgen emiş. Albu ki, bu esnada nice qorantalar Vatanğa qaytıp keldi, nice evlât öz yurtunda dünyağa keldi, umumen Qırımda tamır halq – qırımtatarlar bu yıllar içinde artqanı, amma eksilmegeni kimse içün sır degildir. Bunıñ içün 2001 senesi Qırım ealisiniñ 12,1 fayızını teşkil etken qırımtatarlar 2015 senesine kelgende ancaq 10,6 fayıznı teşkil etkeni aqılğa sığmağan şeydir.

   Aqılğa sığmay, lâkin bu neticelerniñ sebepleri de endi aytılıp başlandı. Bir taraftan bıltır bir qaç biñ kişi Qırımnı terk etip, Ukrainada ya da başqa yerlerde yerleşken. Diger taraftan, bazı vatandaşlarımız ehmallıq etip, milletini "tatar" olaraq kösterdiler. Yani olarnı Qazan ve Volga boyu tatarlar sırasına qoşqanlar. Daa yahşı ki bazıları özüni "qırım" ya da "qırımlı" olaraq yazdırmağanlar. Bu alda halqımıznıñ sayısı bundan da az etip kösterilir edi. Qısqası, epimiz hulâsa çıqarıp, ileride özümizni "tatar" degil de, tolusınen "qırımtatar" olaraq yazdırmaq kerekmiz. Em cedvelge alınğanda em de bütün başqa vesiqalarnı toldurğanda milletimizni "qırımtatar" olaraq köstermek şarttır. Tamır halqnı çoqluqta degil de, azlıq etip köstermek belki başqalar içün elverişlidir, amma bizim içün degil.

  Şusı quvançlı ki, bıltır cedvelge alınğan ealiniñ 11,6 fayızı öz ana tilini – qırımtatar tili dep köstergen eken. Bu 11,6 fayız içinde ana tilinde tek bir-eki fayızı laf etedir, lâkin episi bir, olar başqa bir tilni seçmegenlerine de şükür deyik. Demek, ümüt bar, demek biz daa barmız. Biz – qırımtatarlarmız.

Seyran SULEYMAN