Türkistan’dan Dünya’ya yayılan bir imparatorluk Timurlular

Merhaba Sevgili Okurlar,
Bu yazımı sizlere Emir Timur’u tanıtmak ve onun hakkında merak uyandırmak için kaleme aldım. Bu yazımda Türkistan’dan Dünya’ya yayılan bir imparatorluk ‘’ Timurlular ‘’ ve bu devletin kurucusu ‘’ Emir Timur ‘’ hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Kimdir Emir Timur ? Emir Timur, herkesin bildiği bir diğer adı ile Timurlenk 1336 yılında Semerkand yakınlarındaki Keş şehrine bağlı olan Hoca İlgar köyünde doğmuştur. 1405 yılında Hıtay seferindeyken de Otrar’da Emir Timur uçmağa varmıştır. Bilindiği üzere Timurlenk Barlas kabilesine mensuptur. Hiç bir tarihi olay ya da karakter o dönemin koşulları yok sayılarak değerlendirilemez. Emir Timur’da tıpkı Cengiz Han gibi hayatı mücadeleler ile geçmiştir. Ayrıca Emir Timur’un yetiştiği ortam Timurlular’ı kurana kadar ona epey bir tecrübe edindirmiştir. Timurlenk’in hayatını devam ettirdiği bu ortamda Semerkand ve Türkistan’da parçalanmış siyasi yapılar mevcuttu. Emir Timur bunları gençliğinde görerek ilerisi için bu durumları kendisine tecrübe edinmiştir.
Emir Timur’un fiziki özellikleri hakkında ise dönemin tarihçisi İbn-i Arabşah’dan dinleyelim: ‘’ Timur uzun boylu, iri yapılı, alnı geniş, başı iri ve son derece güçlü ve heybetli, sağlam bünyeli, kızıla çalan buğday rengine yakın olmayan beyaz yüzlü, adaleli , geniş omuzlu, kalın parmaklı idi. Uzun sakallı, sağ kolu felçli, sağ bacağı topaldı. Gözleri iki mumu andırsa da mutluluk eseri yoktu. Sesi gürdü, ölümden korkmazdı. Yaşı seksene gelmesine rağmen bünyesi sağlam, kedersiz, hareketleri uyumlu, tıpkı kaya gibi sertti’’ .
İbn-i Arabşah’ın anlattıkları Emir Timur’un mezarı açıldığında da onaylanmıştır. Emir Timur’un mezarı açıldığında sağ kolunda ve sağ bacağında anlatıldığı gibi sorunlar görülmüştür. Timur’un sağ ayağının aksak olmasına ise bir Moğol boyu olan Naymanlar sebep olmuştur. Timur haklı, adaletli bir hükümdardı. Ki Emir Timur’un mühründe ‘’ rasti rusti ‘’ yani güç hakikatte, doğruluktadır yazısı vardır. Atlarına ve sikkelerine ise üç yuvarlaktan oluşan tamga Timur Bezeği vurulurdu.
Timurlular diğer Türk- İslam devletlerinden ayrı düşünülemez. Devrinin hükümdarları gibi Müslüman bir hükümdar olarak anlatılan Timur, namaz kılan, oruç tutan , sefer zamanı Ramazan ayını bir yerde konaklayarak geçirirdi. Ayrıca Emir Timur hiçbir girdiği savaşı kaybetmemiştir. Büyük İskender ve Cengiz Han’dan sonra da toprakları en geniş olan devletin hükümdarıdır. Timur’un menşei tamamiyle Türk’tür. Emir Timur’un sefer düzenlediği alan ise Moskova’dan Afganistan’a oradan ise Çin Seddi’nden İstanbul’a kadardır. Bu seferlerde ortaya koyulan organizasyonda hakikaten mükemmeldir.
Timurlenk, aynı zamanda başkenti olan Semerkand’ı mamur etmiştir. İpek yoluna hakim olup ticarete de yön vermiştir.
Gelelim en çok tartışılan konu olan 1402 yılında Ankara’nın Çubuk Ovası’nda meydana gelen Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid ile Emir Timur arasında yapılan Ankara Savaşı’na. Bu konuya girerken şunu söylemek istiyorum: ‘’ Emir Timur’da bizimdir, Yıldırım Bayezid’de bizimdir’’. Nasıl Şah İsmail ve Yavuz Sultan Selim’de bizim ise bu iki kudretli sultanda bizimdir. Orta okul ve lise kitaplarında Emir Timur hep kötü anlatılmaktadır. Bu yanlış en kısa zamanda düzeltilmelidir. Bu savaşta öne çıkarılan bir konu da ‘’ Kara Tatarlar’’ dır. Ben bu konuya bir açıklık getirmek istiyorum. Sakın yanlış anlaşılmasın ben Kırım Tatarı olduğum için Kara Tatarları savunmayacağım. Sadece objektif olarak tarihi anlatmak istiyorum. Osmanlı ordusunda ki Kara Tatarların sayısı Timur’un savaşı kazanacak hale gelmesi için yetersiz idi. Emir Timur, Yıldırım Bayezid’in 70.000 kişilik
ordusunun karşısına iki katıyla çıkmıştı. Bu savaşı Kara Tatarların hainlik yaptığına yormak tarihçilik değildir.
Tamamen siyasi nedenlerden ortaya çıkan savaş Emir Timur’un galibiyetiyle sonuçlanmıştır. Emir Timur Anadolu’ya girmiş ve İzmir’e kadar gitmiştir. Tabiki bu savaş sonunda bilindiği üzere Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek olan Fetret Devri’ne girmiştir. Dönemin tarihçisi Oruç Bey, Oruç Bey Tarihi isimli eserinde savaşı iki cümle ile şöyle açıklamıştır: ‘’ Öyle bir savaş oldu ki, böylesine savaş hiçbir devirde görülmemiştir’’.
Emir Timur’u gaddar olarak düşünenler tamamiyle yanılıyorlar. Emir Timur alimlere ve sanaatkarlara çok önem vermiştir. Aldığı topraklarda ki alimleri ve sanaatkarları Semerkand’a göndermiştir. Onlara sık sık danışmıştır. Onlar ile meşveret yapmıştır. Sonuca gelirsek Emir Timur bir Türk hakanıdır. Onun Türklüğünden bir nebze dahi şüphe edilemez. Devleti ise Türk- İslam Devleti’dir. Bu büyük hükümdarın Tini şad olsun.
Bu yazımda yararlandığım kaynak Yedikıta İsimli Tarih Dergisidir. Timur ve Timurlular hakkında daha fazla bilgi öğrenmek isteyen okurlarımıza ise İsmail Aka’nın Timurlular- Timurlular ve Devleti isimli iki eserini tavsiye ederim. Ayrıca Hayrunnisa Alan’ın kaleme aldığı Bozkırdan Cennet Bahçesine Timurlular eseri de bu konuda yazılmış önemli eserlerdendir.