Kırım Tatar sürgününde bir ilk

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığınca (YTB), 1944 Kırım Tatarları sürgününün son tanıklarıyla görüşülerek, "1944 Kırım Tatar Sürgünü Sözlü Tarih Çalışması" yapıldı. Bu çalışma, sürgünün belgeleştirilmesi açısından bir ilk olma özelliği taşıyor.
Çalışma kapsamında, Kırım'ın asli unsurlarından olan 430 bin Tatar'ın, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin sürgün politikası sonucu 18 Mayıs 1944'te vagonlara doldurularak Ural dağlarıyla Sibirya ve Orta Asya çöllerine sürgün edilmesi anlatıldı. Bilimsel bir ekip tarafından hazırlanan sorularla yaşanan olayların en objektif şekilde bizzat tanıkları tarafından aktarılması sağlandı. 2 yıl boyunca sürgünü yaşamış 246 kişiyle mülakatlar gerçekleştirildi.
Görüşmeler yakın ve uzak plan olmak üzere 2 kamerayla kayıt altına alınarak, tarihçilerin, bilim adamlarının, belgesel ve haber programı yapımcılarının istifade edebileceği 7 terebaytlık bir arşiv oluşturuldu. Bilimsel bir ekip tarafından hazırlanan sorularla yaşanan olayların en objektif şekilde bizzat tanıkları tarafından aktarılması sağlandı.
"Kırım Tatar sürgününün belgeleştirilmesi açısından bir ilk" YTB Başkanı Kudret Bülbül, Kırım Tatar sürgününü yaşamış kişilerle bire bir görüşerek, acıları kayıt altına almak ve gelecek nesillere aktarmak istediklerini söyledi. "1944 Kırım Tatar Sürgünü Sözlü Tarih Çalışması"nın, sürgünün belgeleştirilmesi açısından bir ilk olduğuna işaret eden Bülbül, "Zira, sürgünü yaşayan insanların dilinden ortaya çıkmıştır. Doksan yaşını aşmış, sürgün trajedisini yaşamış canlı tanıkların bir kısmı halen hayattadır. Sözlü tarih çalışmasıyla Kırım Tatarlarının milli davasının, dünya kamuoyuna en objektif şekilde, trajedinin mağdurlarınca anlatılmasını amaçlamaktayız" dedi.
"Kırım Tatar Tarihi Eserleri Envanteri Projesi" YTB, 50 yıllık mücadele neticesinde 1990’lı yıllarda anavatanlarına dönmeyi başaran Kırım Tatarlarının önemli sorunlarından biri olan ve bölgenin Müslüman kimliğini ortaya koyan tarihi eserlere yönelik de bir çalışma yürüttü. Vakıflar Genel Müdürlüğüyle işbirliğinde hayata geçirilen "Kırım Tatar Tarihi Eserleri Envanteri Projesi" ile yıkılmış, dönüştürülmüş, tahrip edilmiş ve yok olmaya terk edilmiş eserler tespit edilerek, detaylı fotoğraflar ve krokileriyle envanterleri çıkarıldı.
Detaylı bir envanter raporuyla 11 şehir ve 44 köyde 200 yakın eser belirlenen projenin, Tatarca, Rusça, İngilizce ve diğer dillerde katalog çalışması devam ediyor.