KIRGIZİSTAN'IN EGEMENLİK GÜNÜ

Kırgızistan 15 Aralık 1990'da egemenliğini, 31 Ağustos 1991'de bağımsızlığını ilan etmiş olup, Parlamento 11 Aralık 1991'de ülkenin bağımsızlık beyannamesini kanunlaştırmıştır. Kırgızistan’ın ilk Cumhurbaşkanı Askar Akayev’dir.
2 Şubat 2003 tarihinde, Cumhurbaşkanı Akayev’in görev süresine ve Kırgız Cumhuriyeti’nin yeni anayasasına ilişkin referandum gerçekleştirilmiş ve yeni Anayasa yürürlüğe girmiştir. 27 Şubat ve 13 Mart 2005 tarihlerinde gerçekleştirilen Parlamento seçimlerinde geniş çaplı usulsüzlüklerin yapıldığının başta AGİT/ODIHR olmak üzere uluslararası seçim gözlem kuruluşları tarafından ortaya çıkarılması ülkede mevcut muhalefetin isyan etmesine yol açmış; ülkenin güneyinde başlayan oturma eylemleri ve devlet kurumlarını işgal girişimleri dalga dalga ülke sathına yayılarak 24 Mart günü Bişkek’e varmış ve halk hareketi, Cumhurbaşkanı ve Hükümet’in bulunduğu Beyaz Ev’in işgal edilmesiyle sonuca ulaşmıştır.
Halk hareketi neticesinde Cumhurbaşkanı Akayev ülkeyi terketmek zorunda kalmış, yerine geçen Kurmanbek Bakiyev Cumhurbaşkanlığı Vekilliği ile Başbakanlığı birlikte yürütmüştür. 10 Temmuz 2005 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerle Kurmanbek Bakiyev Cumhurbaşkanı seçilmiş, 14 Ağustos 2005 tarihinde yapılan yemin töreniyle görevine resmen başlamıştır. Cumhurbaşkanı Bakiyev seçim ittifakı kurduğu Feliks Kulov’u, 29 Ağustos 2005 tarihinde Başbakanlığa atayarak Hükümet kurma görevini vermiştir. 2006 yılı sonunda görevinden istifa eden Feliks Kulov’un yerine iki ay süreyle Azim Isabekov ve bilahare 2007 Mart ayı sonunda Almazbek Atambaev Başbakan olarak atanmışlardır. 19 Eylül 2007 günü “Ulusa Sesleniş” konuşmasında Yeni Anayasa’nın ve Seçim Yasası’nın, 21 Ekim 2007 tarihinde referanduma sunulacağı Cumhurbaşkanı Bakiyev tarafından açıklanmıştır. Yeni Anayasa ve Seçim Yasası Meclis’in siyasi partiler esasına dayanarak 90 üyeyle teşkilini öngörmüş ve 16 Aralık 2007 tarihinde yapılan erken genel seçimlere katılma hakkını 12 siyasi parti elde etmiştir. Seçimler neticesinde Kırgız Ulusal Meclisi’ni (Jogorku Keneş) Ak Yol Partisi’nden 71, Sosyal Demokrat Parti’den 11 ve Kırgızistan Komünist Partisi’nden 8 milletvekili oluşturmuştur. Ülkede, 23 Temmuz 2009’da düzenlenen seçimlerde Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev yeniden Cumhurbaşkanlığına seçilmiştir.
6-7 Nisan 2010 tarihlerinde Cumhurbaşkanı Bakiyev karşıtı olarak başlayan gösteriler neticesinde, ana muhalefet partisi konumundaki Sosyal Demokrat Parti Meclis Grubu Başkanı Roza Otunbayeva başkanlığında altı ay süreyle görev yapacağı açıklanan “Geçici Yönetim” kurulmuş ve devrik lider Bakiyev ülkeyi terkederek Belarus’a kaçmıştır. Öte yandan, Kırgızistan’ın ikinci büyük şehri olan Oş’ta 10 Haziran 2010 tarihinde, sayıları bin civarında olan ve çoğunluğu gençlerden oluşan iki grup arasında çıkan çatışmalar sonucunda 17 kişi hayatını kaybetmiş ve 134 kişi yaralanmıştır. Güvenlik güçlerinin olayları engellemede yetersiz kalmaları neticesinde, şiddet olayları birkaç gün içerisinde Celalabad’a da sıçramış ve Kırgızlar ile Özbekler arasında yaşanan etnik temelli çatışmalarda yaklaşık 400 kişi hayatını kaybetmiş ve 2 bin kişi yaralanmıştır.
Geçici yönetiminin açıkladığı çalışma takvimi uyarınca, parlamanter demokrasiye geçilmesini de içeren Anayasa referandumu 27 Haziran 2010 tarihinde herhangi bir güvenlik sıkıntısı yaşanmadan başarıyla yapılmış, % 70 katılımın olduğu referandumda % 90’lık bir çoğunluk yeni anayasaya ve Geçici Yönetim Başkanı Roza Otunbaeva’nın “Geçiş Dönemi Cumhurbaşkanı” olmasına “evet” demiştir. Referandum paketinde yeraldığı üzere ilk parlamento seçimleri 27 siyasi partinin katılımıyla ve hiçbir güvenlik sıkıntısı yaşanmadan 10 Ekim 2010 tarihinde gerçekleşmiş ve beş siyasi parti parlamentoya girmeye hak kazanmıştır. Seçim sonuçlarının resmen açıklanması ile parlamentodaki milletvekili dağılımı çerçevesinde koalisyon hükümeti kurma çalışmaları yaklaşık iki ay sürmüş ve Sosyal Demokrat Parti (SDPK), Respublika Partisi ve Ata Jurt Partisi’nden müteşekkil koalisyon hükümeti 17 Aralık 2010 tarihinde göreve başlamıştır.
Başbakan Atambayev’in 30 Ekim 2011 tarihinde tertiplenen Cumhurbaşkanlığı seçimlerini %62,52 oy oranı ile kazanarak Cumhurbaşkanlığı görevine başlamasını müteakip ilk koalisyon hükümeti dağılmış, akabinde parlamentoda temsil edilen beş siyasi partiden dördünün (SDPK-Respublika-Ar Namıs-Ata Meken) ortaklığında Başbakan Ömürbek Babanov başkanlığındaki yeni bir koalisyon hükümeti 23 Aralık 2011 tarihinde güvenoyu alarak göreve başlamıştır.
Koalisyon hükümeti üyelerinden Ar Namıs ve Ata Meken partilerinin koalisyondan ayrılma talepleri üzerine Cumhurbaşkanı Atambayev, 24 Ağustos 2012 tarihinde hükümetinin görevden ayrılmasına ilişkin kararnameyi imzalamış ve 27 Ağustos 2012 tarihinde imzaladığı başka bir kararname ile yeni hükümeti kurma görevini eski partisi SDPK'ya tevdi etmiştir. Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Cantörö Satıbaldiyev başkanlığındaki yeni koalisyon hükümeti Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev tarafından 6 Eylül 2012 tarihinde onaylanmış ve böylece süreç tamamlanarak hükümet resmen kurulmuştur.